Wannagive
Image default
Hobby en vrije tijd

De manier waarop je naar vrije tijd kijkt maakt minder gelukkig

Sommige mensen proberen elk vrij uurtje perfect te maken, terwijl anderen een hekel hebben aan vrij nemen. Zijn we vergeten hoe we van vrije tijd kunnen genieten?

Vrije tijd is de beloning, toch? We werken hard, dus willen we ook zo nu en dan flink genieten. We kijken uit naar onze vrije tijd, in de overtuiging dat hoe meer vrije tijd we hebben, hoe beter het leven zal zijn. Genieten van die tijd – of genieten van dat felbegeerde einddoel – zou vanzelfsprekend moeten zijn.

Uit onderzoek blijkt echter dat zowel het hebben als het beslissen over de besteding van vrije tijd zeer stressvol kan zijn. Sommige mensen voelen een enorme druk om hun vrije tijd te maximaliseren met de beste keuzes: meer onderzoeken, anticiperen en meer geld uitgeven. Maar zoals uit de gegevens blijkt, kan deze druk om ons plezier te maximaliseren ons plezier in de vrije tijd zelf in de weg staan.

Bovendien hebben sommige mensen moeite om vrije tijd überhaupt als de moeite waard te beschouwen. Deze mensen – vaak hebben ze een baan die gecombineerd gaat met veel stress en een hoog salaris – geven zoveel voorrang aan productiviteit dat ze niet van vrije tijd kunnen genieten, wat vaak ten koste gaat van hun geestelijke gezondheid.

Hoe verschillend hun problemen met vrije tijd ook zijn, beide groepen hebben om dezelfde reden moeite om van vrije tijd te genieten: de manier waarop we vrije tijd zien en waarderen is problematisch veranderd. Inzicht in deze ontwikkeling en manieren om onze houding te veranderen kunnen iedereen ten goede komen – en mensen helpen om weer plezier in hun vrije tijd te krijgen.

Het veranderende concept van vrije tijd

Vrijetijdsbesteding is door de eeuwen heen en door de culturen heen ingrijpend geëvolueerd. Eén ding dat echter consistent is aan vrije tijd, is dat het altijd in contrast heeft gestaan met werk.

Tweeduizend jaar geleden werden werk en vrije tijd geassocieerd met respectievelijk dienstbaarheid en vrijheid. In het oude Griekenland werd de meeste arbeid uitbesteed aan slaven, terwijl rijkere delen van de samenleving zich met andere activiteiten bezighielden. Vrije tijd was een actieve gemoedstoestand. Een goede vrijetijdsbesteding betekende sporten, een muziekinstrument leren spelen, debatteren met gekwalificeerde leeftijdgenoten en aan filosofie doen. Vrije tijd was niet gemakkelijk, maar het moest voldoening geven.

Hoe anders is dat vandaag

Vandaag zien we weer een overgang: een gebrek aan vrije tijd werkt nu als een krachtig statussymbool. Er heeft een verschuiving plaatsgevonden toen de Romeinen vrije tijd begonnen te zien als een manier om te herstellen ter voorbereiding op meer werk, een overgang die aanzienlijk versnelde tijdens de Industriële Revolutie. Tegen de jaren 1800 was het soort vrije tijd dat status betekende ook verschoven. De rijken leidden openlijk luie levens. Een populair voorbeeld is de beschrijving die de filosoof Walter Benjamin rond 1893 gaf van de mode om met een aangelijnde schildpad door de arcades te lopen. 

Vandaag de dag zien we opnieuw een overgang: een gebrek aan vrije tijd werkt nu als een krachtig statussymbool. Op Twitter scheppen beroemdheden ‘op’ over ‘geen leven hebben’ en ‘wanhopig toe zijn aan vakantie’. Op het werk wordt het deel uitmaken van de cultuur van lange werkdagen door velen nog steeds gezien als een ereteken.                                                                                                    

Het is zelfs zo dat degenen die het meeste geld te besteden hebben aan vrije tijd, waarschijnlijk ook de meeste uren maken. Hoogopgeleiden (denk aan chirurgen, advocaten, CEO’s) gaan vaak voor goedbetaalde banen die zeer productieve kandidaten vereisen die bereid zijn lange uren te maken. Dit betekent dat degenen die het meest klagen over te weinig vrije tijd rijk en goed opgeleid zijn. Dat voedt het idee dat we het ‘hedonische nut’, of de genotswaarde van vrije tijd, moeten maximaliseren wanneer we daadwerkelijk wat vrije tijd krijgen – en elk uur moeten laten tellen.